Wat is dengue?

Het virus dat dengue veroorzaakt, heet dengue-virus (DENV), en het wordt bij mensen overgedragen via een beet van besmette muggen.⁶ Deze muggen (vooral van de soorten Aedes aegypti (gelekoortsmug) Aedes albopictus (Aziatische tijgermug)) kunnen elk van de vier verschillende denguevirusserotypes overdragen.⁶

Waarom is dit belangrijk?

Omdat dit betekent dat reizigers een risico lopen om meer dan eens met dengue besmet te raken – en hoewel de meeste infecties licht of asymptomatisch zijn, kan een volgende infectie met een ander serotype het risico op ernstige ziekte verhogen.⁶ ⁸

 

Waar komt dengue voor?

Het risico op dengue bestaat momenteel in meer dan 125 landen ter wereld.¹

Men gaat ervan uit dat het werkelijke aantal dengue-gevallen ondergerapporteerd is,⁶ en toch stijgt het aantal gevallen van dengue en de gebieden waar dengue voorkomt wereldwijd. Dit schept een belangrijk probleem voor de volksgezondheid wereldwijd.⁶ ¹² ¹³

 

Reizigers informeren over de risico’s van dengue bij reizen naar endemische (inheemse) gebieden is belangrijk om te helpen beschermen en om de opkomst van vectorziekten in Europa te beperken.⁵

Wist u dat?

 

Vóór 1930 was dengue-koorts een endemische (inheemse) ziekte in Zuid-Europa;

ze trof meer dan een miljoen mensen tussen 1927–1928.⁵

Maar tussen 1960–2000 waren er slechts

individuele incidentele of sporadische meldingen van A. aegypti in Italië, Israël, en Turkije.¹⁴

 

 

Na vele jaren met maar enkele gemelde gevallen is dengue

nu terug in Europa.⁴ ⁵

 

 

Sinds de eerste autochtone uitbraak gemeld is in 2010 zijn er al meer dan 20 uitbraken geweest in vasteland-Europa. De grootste was in 2020 in Italië.²

 

Wat zijn de risico’s voor reizigers?

Het risico op dengue bestaat in gebieden waar de muggenvectoren aanwezig zijn:⁶ ¹⁵ ze kunnen zowel in stedelijke als landelijke gebieden leven, binnen-en buitenshuis, dag en nacht.⁶ ¹⁶ ¹⁷

75% van de dengue-infecties zijn licht of asymptomatisch, maar dengue-besmettingen kunnen soms leiden tot een ernstige vorm van de ziekte.⁶

 

 

Volgens één studie werd 40% van de reizigers die terugkeerden met dengue, gehospitaliseerd (een heel klein percentage [<1%]  van de patiënten in deze studie had ernstige dengue).³

  • In studies tussen 2007-2013 werd dengue gemeld als de hoofdoorzaak van febriele ziekte onder zieke reizigers die terugkeerden vanuit Zuidoost-Azië, Latijns-Amerika en de Caraïben.⁴
  • Ongeveer ~1% van de besmette reizigers kreeg ernstige dengue; dit was fataal in zo’n 0,3% van de gevallen (2010–2017)³

Volgens één onderzoek werd 40% van de terugkerende reizigers die ziek waren geworden door dengue, in het ziekenhuis opgenomen³

van de reizigers diende in het ziekenhuis opgenomen te worden op hun reisbestemming.¹⁰ ¹⁶

 

 

Uit een andere studie bleek dat ongeveer 40% (n=35/90) van de teruggekeerde reizigers (ook Europeanen) die naar een medisch centrum gingen met dengue-gerelateerde ziekte, gehospitaliseerd werden.⁴ ¹⁸

 

  • Ongeveer 20% (n=20/90) moest gehospitaliseerd worden op de reisbestemming.⁴ ¹⁸

 

Zelfs een kort verblijf in een dengue-endemisch gebied wordt geassocieerd met een risico op infectie, en dit risico stijgt naarmate het verblijf langer is en men vaker naar endemische (inheemse) gebieden reist.¹⁸ ¹⁹

 

Dengue is in bepaalde endemische (inheemse) gebieden het hele jaar door aanwezig, waaronder op veel locaties die populair zijn bij reizigers, zoals (onder andere):⁶ ¹⁶ ¹⁷ ²⁰

  • drukke plaatsen zoals stadiums, bars, markten en musea⁶ ¹⁶ ¹⁷
  • toeristentrekpleisters met warmere omgevingstemperaturen* zoals zwembaden en stranden⁶ ¹⁶ ¹⁷
  • steden
  • steden en landelijke gebieden zonder asfaltwegen⁶ ¹⁶ ¹⁷
  • binnen omgevingen, als hotelkamers en restaurants, evenals buiten - zowel overdag als 's nachts.⁶ ¹⁶ ¹⁷ Airco kan het risico op muggenbeten binnen verlagen, maar voorzichtigheid is toch geboden, bijvoorbeeld bij een verblijf in een hotel.²⁰

 

*Voornamelijk 26-29°C

 

Dengue kan mensen van alle leeftijden en etnische afkomst treffen, maar sommige mensen hebben een hoger risico op het krijgen van ernstige dengue:

 

Mensen met onderliggende medische aandoeningen als diabetes mellitus (suikerziekte) en nierziekte⁸

Vrouwen, in het bijzonder zwangere vrouwen⁸ ²² ²³

Mensen die al eerder besmet zijn geweest met dengue⁸

Het is tijd om met reizigers te praten over dengue

 

Download dit gratis factsheet ter ondersteuning bij uw antwoorden op de vaakst gestelde vragen over dengue.

 

Nu downloaden

Hoe ernstig is dengue?

van de met dengue geïnfecteerde patiënten ontwikkelt symptomatische infecties.² ⁶

 

 

 

Hoewel de meeste dengue-infecties asymptomatisch zijn, ontwikkelt zo’n 25% van de met dengue geïnfecteerde patiënten symptomatische infecties.² ⁶  Symptomen van dengue , kunnen sterk verschillen, van lichte, ongedifferentieerde koorts tot griepachtige symptomen en gewrichts- en spierpijn.⁶

 

 

Ongeveer 1 op de 20 mensen die symptomatische dengue hebben ontwikkelt ernstige ziekte.⁷ Hoewel dit niet vaak voorkomt, kunnen ernstige gevallen leiden tot orgaanaandoeningen/of plasmalekkage, wat tot hospitalisatie en de dood kan leiden.⁶

Ongeveer 1 op de 20 mensen die symptomatische dengue hebben ontwikkelt ernstige ziekte.⁷

Er bestaan twee varianten van ernstige dengue:⁵ dengue-hemorragischekoorts en dengue-shocksyndroom

kans op overlijden bij ontwikkeling van dengue-shocksyndroom.⁵

 

 

 

Reizigers die dengue-hemorragische koorts krijgen, hebben 5% kans op overlijden, maar dit kan oplopen tot 40% bij ontwikkeling van dengue-shocksyndroom.⁵

 

 

 

Baby’s, jonge kinderen, en ouderen zijn vatbaarder voor dengue-shocksyndroom.⁵

Vergeet niet – een volgende dengue-infectie met een ander serotype kan het risico op ernstige dengue verhogen.⁶ ⁸

Op basis van één analyse kan eerdere dengue-infectie het risico op ernstige dengue drie keer verhogen ten opzichte van nog geïnfecteerde personen.⁸

Ook al verloopt zo’n 75% van de dengue-infecties in stilte en zijn er geen symptomen, toch lopen asymptomatische reizigers nog steeds het risico op ernstige dengue als ze later opnieuw geïnfecteerd worden met een ander serotype.² ⁶

Waarom is dat?

 

Dat komt omdat het denguevirus vier verschillende serotypes heeft.

 

Na infectie met één serotype is immuniteit voor de andere drie serotypes slechts gedeeltelijk en tijdelijk. Dat betekent dat iemand meer dan eens kan geïnfecteerd worden bij blootstelling aan een ander serotype. Een secundaire infectie met een ander serotype kan het risico op ernstige dengue verhogen.⁶

Dengue en ernstige dengue kan optreden met een heel aantal symptomen.⁶

Symptomen van dengue

 

Veel reizigers weten wellicht niet dat hoge koorts en 2 van de onderstaande symptomen volgens de World Health Organization (WHO) geïnfecteerd kunnen zijn met dengue:⁶

 

Symptomen van ernstige dengue

 

Ernstige dengue is een zeldzame en mogelijk dodelijke complicatie van dengue, en uit zich als een plotselinge verergering van de symptomen door plasmalekkage, vochtophoping, ademnood, ernstige bloeding of orgaanaandoeningen⁶ ⁹

Waarschuwingstekens van ernstige dengue zijn onder andere:

 

 

Aangezien de symptomen van dengue erg uiteenlopend kunnen zijn, worden meestal laboratorium of point-of-care diagnostiek aanbevolen, samen met een beoordeling van de klinische presentatie, om een juiste diagnose te stellen.²⁶

van de dengue-patiënten heeft 2 maanden na de acute infectie nog last van post-infectievermoeidheid.²⁷

 

 

 

De effecten van dengue houden vaak ook aan na terugkeer van een reis; in één studie had ongeveer 1 op de 3 dengue-patiënten (32%) 2 maanden na de acute infectie nog last van post-infectievermoeidheid.²⁷

“Post-dengue-vemoeidheidssyndroom” omvat een spectrum van complexe symptomen gaande van vermoeidheid en spierzwakte tot variabele neurologische afwijkingen.²⁸

Hoe helpt u reizigers bij de preventie van dengue?

Persoonlijke beschermingsmaatregelen

Adviseer reizigers het volgende:

Regelmatig insectwerende middelen op alle blootgestelde delen van de huid doen²⁹ ³⁰

Losse, beschermende kledij dragen²⁹ ³⁰

Wees waakzaam voor stilstaand water in en rond uw accommodatie – Verwijder of voorkom waar mogelijk zoveel mogelijk stilstaand water rondom uw accommodatie om de kans op het leggen van eieren te verminderen.¹⁸ ³⁰ ³¹

Insectenwerende middelen moeten worden gebruikt om binnenshuis tegen muggen te beschermen²⁰

Muskietennetten en horren op ramen en deuren houden muggen buiten wanneer men binnen is²⁰ ³⁰

Referenties

  1. Gwee, X.W.S., Chua, P.E.Y. & Pang, J. Global dengue importation: a systematic review. BMC Infect Dis 21, 1078 (2021).  
  2. Gossner CM, et al. Dengue virus infections among European travelers, 2015 to 2019.  Euro Surveil. 2022;27(2):2001937.  
  3. Rivera A, et al. Travel-Associated and Locally Acquired Dengue Cases - United States, 2010-2017. MMWR Morb Mortal Wkly Rep. 2020;69(6):149–154.  
  4. Tozan Y, et al. A Prospective Study on the Impact and Out-of-Pocket Costs of Dengue Illness in International Travelers. Am. J. Trop. Med. Hyg. 2019;100(6):1525–1533.  
  5. World Health Organization. Dengue around the world. Beschikbaar op: https://www.euro.who.int/__data/assets/pdf_file/0009/234198/Dengue-in-the-WHO-European-Region.pdf [Bekeken april 2022].   
  6. WHO. Dengue and severe dengue factsheets. Beschikbaar op: https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/dengue-and-severe-dengue [Bekeken februari 2022].   
  7. Centers for Disease Control and Prevention. Dengue Symptoms. https://www.cdc.gov/dengue/symptoms/index.html [Bekeken april 2022]   
  8. Tsheten T, et al. Clinical predictors of severe dengue: A systematic review and meta-analysis. Infect Dis Poverty. 2021;10(1):123.  
  9. Yang X, et al. Global burden for dengue and the evolving pattern in the past 30 years. J Travel Med. 2021;28(8):taab146.   
  10. Biswal S, et al. Efficacy of a Tetravalent Dengue Vaccine in Healthy Children and Adolescents. N Engl J Med. 2019;381(21):2009–2019.  
  11. Guzman MG, et al. Dengue infection. Nat Rev Dis Primers. 2016 ;2:16055.  
  12. Zeng Z, et al. Global, regional, and national dengue burden from 1990 to 2017: A systematic analysis based on the global burden of disease study 2017. EClinicalMedicine. 2021;32:100712.   
  13. Messina JP, et al. The current and future global distribution and population at risk of dengue. Nat Microbiol. 2019:4:1508–1515.   
  14. Schaffner F, et al. Dengue and dengue vectors in the WHO European region: past, present, and scenarios for the future. Lancet Infect Dis. 2014;14:1271–80.  
  15. Centers for Disease Control and Prevention. Dengue Around the World. https://www.cdc.gov/dengue/areaswithrisk/around-the-world.html. [Bekeken april 2022].  
  16. World Health Organization. Dengue guidelines for diagnosis, treatment, prevention, and control. New edition 2009. Beschikbaar op: https://apps.who.int/iris/handle/10665/44188 [Bekeken februari 2022].  
  17. Lowe R, et al. Combined effects of hydrometeorological hazards and urbanization on dengue risk in Brazil: a spatiotemporal modelling study. Lancet Planet Health. 2021;5:e209–19.  
  18. Halstead S, Wilder-Smith A. Severe dengue in travellers: pathogenesis, risk and clinical management. J Travel Med. 2019;26(7):taz062.  
  19. Massad E, et al. Dengue infections in non-immune travelers to Thailand. Epidemiol Infect. 2013 ;141:412–417.  
  20. NHS: Fit For Travel. Mosquito Bite Avoidance. Beschikbaar op: https://www.fitfortravel.nhs.uk/advice/malaria/mosquito-bite-avoidance. [Bekeken april 2022].  
  21. Jing Q and Wang M. Dengue epidemiology. Glo Health J. 2019;3(2):37–45.  
  22. Sangkaew, S. et al. Risk predictors of progression to severe disease during the febrile phase of dengue: A systematic review and meta-analysis. The Lancet. 2021;21(7):1014–1026. [Bekeken maart 2022]. 
  23. Martin BM, et al. Clinical outcomes of dengue virus infection in pregnant and non-pregnant women of reproductive age: a retrospective cohort study from 2016 to 2019 in Paraná, Brazil. BMC Infect Dis. 2022;22(1):5.  
  24. Ratnam I, et al. Dengue fever and international travel. J Travel Med. 2013;20(6):384–93.  
  25. Steffen R. Travel vaccine preventable diseases-updated logarithmic scale with monthly incidence rates. J Travel Med. 2018;25(1).  
  26. Muller DA, et al. Clinical and Laboratory Diagnosis of Dengue Virus Infection. J Infect Dis. 2017;215(S2):S89–95.  
  27. Sigera PC, et al. Dengue and post-infection fatigue: findings from a prospective cohort—the Colombo Dengue Study. Trans R Soc Trop Med Hyg. 2021;115(6):669–676.  
  28. Umakanth M. Post Dengue Fatigue Syndrome (PDFS) among Dengue IgM-Antibody Positive Patients at Batticaloa Teaching Hospital, Sri Lanka. Open Access Library Journal. 2018;5:1-6.    
  29. Public Health Scotland. Fit for Travel: Dengue. Beschikbaar op: https://www.fitfortravel.nhs.uk/advice/disease-prevention-advice/dengue-fever [Bekeken februari 2022].  
  30. Centers for Disease Control and Prevention. Avoid Dengue by Preventing Mosquito Bites. Beschikbaar op: https://www.cdc.gov/ncezid/dvbd/media/avoid-dengue.html  [Bekeken februari 2022].